Analiza AT4 w stabilizacie
W Polsce analiza ta dopiero staje się popularna, jednak w Europie jest wykorzystywana od kilku lat. Szczególnie popularna jest w Niemczech i Austrii gdzie powstała norma opisująca wykonanie oznaczenia (onorm s 2027-4 evaluation of waste from mechanical-biological treatment – part 4: stability parameters – respiration activity AT4). Pomiar ten daje szerszy pogląd na etap przetwarzania biologicznego odpadów. Duża wartość świadczy o aktywności biologicznej odpadu i dyskwalifikuje jego dalsze wykorzystanie. Regularne pomiary w pryzmach, czy komorach pozwalają prognozować za pomocą trendów uzyskanie przydatności przez odpad/stabilizat do dalszej obróbki.
Na początku należy wyjaśnić czym jest AT4. Definicja mówi o biologicznej degradowalności suchej pozostałości substancji oryginalnej. Podstawą metody jest pomiar zużycia tlenu podczas inkubacji. W zależności od metody pomiar może być wykonany bezpośrednio (z wykorzystaniem sondy tlenowej) jak również pośredni, taki jaki wykorzystujemy w naszym laboratorium. Polega on na pomiarze spadku ciśnienia w szczelnie zamkniętym naczyniu. Zachodzące procesy aerobowe powodują wytworzenie dwutlenku węgla stechiometrycznie do stężenia tlenu. Powstały dwutlenek węgla następnie jest wiązany chemiczne, w konsekwencji czego następuje spadek ciśnienia wewnątrz naczynia. Spadek ten jest przeliczany na ilość tlenu zużytą przez próbkę podczas inkubacji.
Przygotowanie próbki na analizę AT4jest procesem wieloetapowym. Pierwszym, a za razem szczególnie ważnym jest homogenizacja całej próbki dostarczonej przez klienta (oczekiwaną przez laboratorium ilością próbki jest ok. 5-7 kg). Kolejnym etapem jest przesianie przez sito Æ 10mm. Następnie w próbie wykonuje się wstępną morfologię mającą za zadanie ustalenie procentowego udziału szkła, kamieni i metalu (określane jako zanieczyszczenia). Oblicza się udział procentowy zanieczyszczeń i usuwa się je z próbki analitycznej. Później próbkę rozdrabnia się oznacza suchą masę, stratę prażeniową i wchłanialność wody.
Analiza AT4prowadzona jest przez 5 dni, mimo, że nazwa sugeruje inaczej. Inkubacja prowadzona jest w warunkach termostatowanych (20°C). Jednak do obliczeń wykorzystuje się dane zgromadzone z 4 dób. Spowodowane jest to wytycznymi nakazującymi wyodrębnienie tzw. „lag phase” czyli fazy stabilizacji i rozwoju. Ze względu na fakt, iż trudno jednoznacznie przyjąć po jakim okresie czasu nastąpi zakończenie tej fazy przewiduje się dodatkową dobę z przeznaczeniem na rozpoczęcie aktywności biologicznej przez próbkę. Aktywność ta specyficzna i trudna do przewidzenia, dlatego też próbkę należy napowietrzać. Standardowo w 1 i 3 dniu inkubacji w celu zapewnienia ciągłości procesu. Dopuszcza się także dodatkowe napowietrzanie.
Ze względu na dużą komplikację matrycy analizę prowadzi się w trzech powtórzeniach dla zapewnienia jak największej dokładności pomiarów. Wynik raportowany klientowi to wartość średnia z co najmniej dwóch powtórzeń, których wyniki nie odbiegają od siebie o więcej niż 20% wartości.
